تجهیزات اکتیو و پسیو دو دسته اصلی از تجهیزات استفاده شده در شبکههای کامپیوتری هستند که هرکدام وظایف مختص خود را دارند. این دستهبندی بر اساس نوع تکنولوژی و کاربرد آنها در شبکهها انجام میشود.
1. تجهیزات اکتیو:
تجهیزات اکتیو در شبکههای کامپیوتری وظیفه پردازش و انتقال دادهها را دارند. این تجهیزات به انرژی الکتریکی نیاز دارند تا بتوانند کار خود را انجام دهند. بعضی از مهمترین تجهیزات اکتیو شبکه عبارتاند از:
الف) روتر (Router): روترها دستگاههایی هستند که بستههای دادهای را بین شبکههای مختلف مسیریابی و ارسال میکنند. این تجهیزات بر اساس آدرسهای IP پیکربندی میشوند و به عنوان یک نقطه اتصال بین شبکهها عمل میکنند.
ب) سوئیچ (Switch): سوئیچها نیز مانند روترها بستههای دادهای را میان اجزای مختلف یک شبکه به ارتباط میآورند. با این تفاوت که اتصالات درونی یک سوئیچ مبتنی بر آدرسهای MAC (Media Access Control) هستند، به این ترتیب اطلاعات به صورت مستقیم از منبع به مقصد انتقال مییابند که باعث بهبود عملکرد شبکه میشود.
ج) فایروال (Firewall): فایروالها تجهیزات امنیتی هستند که اجازه و یا ممانعت از عبور ترافیک شبکه از آنها را تنظیم میکنند. این تجهیزات از حملات و انواع تهدیدات امنیتی محافظت میکنند و کنترل دقیقی بر روی ترافیک شبکه دارند.
2. تجهیزات پسیو:
تجهیزات پسیو در شبکهها عموماً بدون نیاز به منبع تغذیه الکتریکی هستند و عملکرد آنها بر مبنای محیط فیزیکی شبکه است. این تجهیزات نه تنها به تقسیمبندی و اتصال کابلها کمک میکنند، بلکه عملکرد اصلی آنها انتقال دادهها نیست. بهعنوان نمونهها از تجهیزات پسیو میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
الف) کابلها: انواع کابلها مانند کابلهای اترنت برای ارتباط بین دستگاهها به کار میروند.
ب) پچ پنل و کانکتورها: این تجهیزات برای تنظیم اتصالها و تغییر مسیر بین کابلها مورد استفاده قرار میگیرند.
ج) سوییچها و سوییچهای کناری (Patch Panel): این دستگاهها کابلها را در یک نقطه متمرکز میکنند و امکان اتصال آسانتر دستگاهها به شبکه را فراهم میآورند.
د) اتصالدهندهها: مثلاً کانکتورهای RJ-45 که برای اتصال کابلها به دستگاهها بهکار میروند.
پ) کوپلرها: این دستگاهها برای اتصال دو کابل از نوع مشابه بهکار میروند تا طول کابلها افزایش یابد.
خلاصهاست که تجهیزات اکتیو به کمک منابع انرژی الکتریکی، دادهها را پردازش و انتقال میدهند، در حالیکه تجهیزات پسیو بدون نیاز به انرژی ال
کتریکی عمدتاً برای اتصال و فیزیکیکردن شبکه استفاده میشوند. هر دو این دستهها از اهمیت بالایی برای کارکرد صحیح شبکهها برخوردارند و به صورت ترکیبی مشترکاً در شبکههای کامپیوتری استفاده میشوند.
همچنان به طور مفصلتر به تفاوتها و ویژگیهای تجهیزات اکتیو و پسیو در شبکههای کامپیوتری پرداخته میشود:
تجهیزات اکتیو:
1. نیاز به برق: تجهیزات اکتیو برای عملکرد به منبع تغذیه الکتریکی نیاز دارند. این برق میتواند از منبع تغذیه مستقل یا از تغذیههای PoE (Power over Ethernet) که از طریق کابل شبکه تأمین میشود، تأمین شود.
2. تصمیمگیری و پردازش داده: تجهیزات اکتیو همچون روترها و سوئیچها دارای قابلیتهای تصمیمگیری هستند و به عنوان هدایتدهندههای ترافیک عمل میکنند. آنها بر اساس اطلاعات لایههای بالاتر (مانند IP یا MAC آدرس) تصمیم میگیرند که بستههای داده به کدام درگاه یا دستگاه مقصد باید ارسال شوند.
3. افزایش اندازه و پوشش شبکه: با استفاده از تجهیزات اکتیو، میتوان اندازه شبکه را بسیار افزایش داد و بهعنوان یک نقطه ارتباطی بین شبکهها عمل کرد.
4. عملکرد امنیتی: بسیاری از تجهیزات اکتیو مانند فایروالها از اهمیت بالایی برای امنیت شبکه برخوردارند و ترافیک را بررسی کرده و تهدیدات امنیتی را تشخیص میدهند.
تجهیزات پسیو:
1. بدون نیاز به برق: تجهیزات پسیو برای عملکرد خود به منبع تغذیه الکتریکی نیاز ندارند. آنها بر اساس خودکاری یا محیطهای طبیعی به کار میروند. به عنوان مثال، کابلها و کانکتورها فقط به عنوان واسطهها برای اتصال دستگاهها به شبکه عمل میکنند و هیچگونه پردازش یا تصمیمگیری انجام نمیدهند.
2. اتصال فیزیکی: تجهیزات پسیو به تنهایی قادر به اتصال و انتقال داده نیستند و نیاز به تجهیزات اکتیو هستند تا دادهها بهطور مستقیم به دستگاهها منتقل شوند.
3. کمک به نظمبخشی و روند اتصال: تجهیزات پسیو همچنین میتوانند به نظمبخشی کابلها و اتصالها کمک کنند. به عنوان مثال، پچ پنلها و کابلهای پچ کورد برای ترتیب دادن کابلها و اتصال دستگاهها به شبکه بهکار میروند.
با توجه به این تفاوتها، میتوان نتیجه گرفت که تجهیزات اکتیو بیشتر برای مدیریت، پردازش، و امنیت شبکه مورد استفاده قرار میگیرند، در حالیکه تجهیزات پسیو بهعنوان واسطههای فیزیکی برای اتصال دستگاهها به شبکه استفاده میشوند. هر دو این دستهها با یکدیگر ترکیب شدهاند تا یک شبکه کامپیوتری کامل و بهینه را ایجاد کنند.