هر پروژه عمرانی شامل دو یا چند رکن است که با کنار هم قرارگیری این ارکان، یک پروژه عمرانی ایجاد میشود. قراردادهای مربوط به پروژهها بین این ارکان تنظیم شده و هر یک از آنها مطابق با قانون و قرارداد، نقش مشخصی را در پروژه بر عهده دارند. اصلی ترین این ارکان عبارتند از:
کارفرما:
کارفرما همان سرمایهگذار است که تصمیم به ایجاد پروژه میگیرد و وظیفه تامین اعتبار و انتخاب پیمانکار و سایر ارکان پروژه را بر عهده دارد. صاحب و مالک پروژه کارفرما است و میتواند هر گونه تصمیمی دربارهی پروژه بگیرد. کارفرما میتواند خصوصی (شخص حقوقی یا حقیقی) و یا دولتی بوده و همچنین ممکن است که هیچ گونه آشنایی با حوزه عمران نداشته باشد.
پیمانکار:
پیمانکار مسئول اجرا و پیادهسازی پروژه مطابق با توافقات انجام شده با کارفرما است. پیمانکار میتواند یک شخصیت حقیقی و یا حقوقی بوده و باید نسبت به مسائل عمرانی از آگاهی و مهارت اجرایی کافی برخوردار باشد. علاوه بر مسئولیت اجرا، مسئولیت ضمانت پروژه نیز در دورهی ضمانت بر عهده پیمانکار است.
مشاور:
همانگونه که گفته شد، ممکن است که کارفرما نسبت به مسائل عمرانی آگاهی کافی نداشته باشد. در این مواقع، معمولا از حضور مشاور در پروژه استفاده میشود. مشاور پروژه وظیفه ارائهی مشورتهای لازم برای انتخاب بهترین پیمانکار، نظارت بر روند اجرای پروژه و ارائه توضیحات و راهنماییهای لازم در حین انجام پروژه به کارفرما را برعهده دارد. علاوه بر این، مشاور ممکن است مسئولیت تهیه نقشههای لازم برای پروژه و یا بررسی نقشههای تهیه شده توسط پیمانکار را نیز عهدهدار شود. همانند پیمانکار، مشاور نیز میتواند یک شخصیت حقیقی یا حقوقی باشد و دایرهی اختیارات و وظایف او مطابق با قرارداد تعیین میگردد.
